Jak wybrać klucz pneumatyczny?

Czym się kierować przy zakupie pneumatycznego klucza udarowego?

Pomińmy kryteria cenowe, a zacznijmy od kwestii technicznych, tych dotyczących w pierwszej kolejności detali, które chcemy skręcać bądź rozkręcać. Dlaczego to takie ważne? Otóż wiedza na temat połączenia gwintowego pozwoli na właściwy dobór momentu siły. Gdzie szukać informacji dotyczących sił dokręcania dla poszczególnych rozmiarów gwintów? Warto korzystać z tabel (na końcu art.)

Co warto widzieć?

Ile to jest 1Nm? To niuton razy metr. Dla zobrazowania, to ok. 0,10 kg przyłożone do końca odcinka o długości 1m (1kG ≈ 9,81N). Teraz przyjmijmy, że śruba M8 w klasie 5,8 powinna być dokręcona z siłą 15Nm. Oznacza to, że ramię o długości 1 metra należy obciążyć masą ok. 1,5kg. Inny przykład. W samochodzie osobowym koło powinno być dokręcone z momentem np. 90Nm. Do ramienia o długości 1 metra należy zatem przyłożyć ciężar o masie ok. 9kg. Zdarza się, niestety nagminnie, że połączenia gwintowe kół aut osobowych dokręcone są ze zbyt dużą siłą. Użycie do tej operacji pneumatycznego klucza udarowego znacznie przyspiesza pracę, ale nieumiejętne posługiwanie się tym narzędziem może uniemożliwić klientowi ręczne odkręcenie i zmianę koła w terenie. Ponadto użycie maksymalnej siły narzędzia pneumatycznego może doprowadzić do uszkodzenia felgi, a co za tym idzie, do wypadku drogowego. Nieprzestawienie pokrętła klucza na minimalną wartość dokręcania to najczęstszy błąd popełniany w warsztatach wymiany opon. Wówczas kontrola połączenia za pomocą klucza dynamometrycznego daje błędny odczyt.

I tu zaczyna pojawiać się odpowiedź na pytanie, skąd na rynku tyle „mocnych” kluczy udarowych. Czy naprawdę z półcalowego klucza o masie 2,2 kg można wykrzesać 1400Nm? Przypomnijmy. 1400Nm czyli ok. 140kg masy na ramieniu o długości 1m. Należy podkreślić, że klucze udarowe nie posiadają określonej siły, a jedynie umożliwiają poluzowanie lub dokręcenie połączenia gwintowego w przedziale czasu. Tym sposobem półcalowy klucz jest w stanie poluzować połączenie dokręcone z siłą, powiedzmy, 1400Nm - lecz czas przeznaczony na tę operację nie będzie zadowalający, o ile w ogóle odkręcenie zakończy się sukcesem.

Japońscy producenci narzędzi pneumatycznych zwykli kierować się innym ważnym parametrem, opisując „moc” kluczy udarowych. Nie posługują się przy tym siłą w Nm, lecz podają maksymalny rozmiar gwintu dla klasy 12,9. Wówczas każde połączenie gwintowe dla konkretnego rozmiaru gwintu można odkręcić w kila sekund. Tak dobrane narzędzie będzie służyło długo i bezawaryjne, gdyż nie jest non-stop poddawane przeciążeniom. Przykładowo, pneumatyczny klucz udarowy SP-7140 jest przeznaczony do śrub M16 w normie 12,9. Z poniższej tabeli wynika zatem, że siła dokręcania takiego połączenia to 333Nm. Producent deklaruje zakres pracy w przedziale 50-450Nm, co jest jak najbardziej zgodne z prawdą i pozwala na szybkie poluzowanie wyżej opisanego połączenia. Na bazie doświadczeń przeprowadzonych w naszym serwisie pneumatyczne klucze półcalowe ważące do 2,5kg pozawalają na poluzowanie połączenia gwintowego dokręconego z siłą 300Nm w ok. 10-15 sekund. W naszym subiektywnym odczuciu było to maksimum, jakie można było uzyskać z użyciem testowanych kluczy.

Dochodzimy więc do wniosku, że zdecydowana większość półcalowych kluczy pneumatycznych jest zbliżona do siebie parametrami, nawet jeśli jeden producent deklaruje 550Nm, a drugi 1400Nm. Na co warto jeszcze, kupując klucz udarowy? Na ergonomię! Klucze udarowe generują wibracje, przekraczające często 3m/s². Lekkie, kompozytowe klucze udarowe łatwiej przenoszą moment siły na rękę, gdyż ich niewielka masa nie niweluje uderzeń mechanizmu udarowego. Dobrym rozwiązaniem jest coś pośrodku. Metalowy klucz udarowy z rękojeścią pokrytą miękkim tworzywem. Rękawice antywibracyjne będą dobrym uzupełnieniem do klucza.

wg. IS0898/1