1. Warto wiedzieć

Sposób przygotowania sprężonego powietrza może różnić się od siebie w zależności od warunków jakie musi spełniać narzędzie. I tak na przykład, powietrze do zasilania narzędzi pneumatycznych powinno być pozbawione wody oraz zanieczyszczeń wg normy ISO 8573.1.2001.

Powietrze powinno mieć poniższe parametry:

• Rodzaj klasy dla narzędzi pneumatycznych: 4
• Liczba cząstek stałych ( 0,5-1,0 µ ) na 1m³: 1000
• Ciśnieniowy punkt rosy: 3 °C
• Olej wraz z parą: 5 mg/m³
• Ciśnienie: 5-6 barów

Nieco inaczej rzecz się ma w przypadku przygotowania powietrza dla pistoletów lakierniczych, gdzie istotną kwestią jest wytrącenie z powietrza wody i zatrzymanie jej zanim dostanie się do przewodów zasilających narzędzie. W tym celu profesjonalne lakiernie stosują specjalne osuszacze zziębnicze. To rozwiązanie pozwala usunąć z powietrza nawet 99% wody.

2. Przygotowanie sprężonego powietrza i medium roboczego

Odpowiednio przygotowane powietrze powinno spełniać ściśle określone parametry: mieć znikome zanieczyszczenie, właściwą temperaturę oraz być nasycone w odpowiednim stopniu dodatkami uszlachetniającymi. Zespoły przygotowania powietrza to specjalne bloki, które składają się z filtra ciśnieniowego, smarownicy oraz zaworu redukującego (reduktora). Proces przygotowania sprężonego powietrza polega na filtracji, odolejeniu (wychwycenie oleju przedostającego się z kompresora), osuszeniu, regulacji ciśnienia i ponownemu naolejeniu. Stacje uzdatniania sprężonego powietrza są urządzeniami pneumatycznymi, wyposażonymi w reduktor, filtr i smarownicę. Dzięki ich działaniu powietrze ma osiągnąć parametry niezbędne do właściwego działania instalacji. Celem jest eliminacja ze sprężonego powietrza jak największej ilości substancji szkodliwych. Sam proces przygotowania medium roboczego to pięć podstawowych kroków:

3. Filtracja sprężonego powietrza

Sprężone powietrze podczas filtracji oczyszczane jest głównie z cząstek stałych, za sprawą wkładów filtrujących. Zwykle filtry usuwają także wodę, która powstaje przez rozprężanie się powietrza oraz większe drobiny oleju. Standardowo filtr powinien mieć dokładność filtrowania równą 40 μm.

4. Odolejanie medium roboczego

Olej który przedostał się z kompresora do instalacji jest usuwany w odolejaczach. Częściowe usunięcie oleju i wody może nastąpić już na etapie filtracji, jednak nie jest to redukcja całkowita. To, aby powietrze było dobrze odolejone, jest ważne zwłaszcza, jeśli służy ono wybranym gałęziom przemysłu spożywczego, medycznego czy farmaceutycznego a także w precyzyjnych urządzeniach przemysłowych.

5. Osuszanie powietrza

Pierwsze osuszenie odbywa się w filtrach, dokładniejsze – w osuszaczach, które robią to w sposób precyzyjny, wykorzystując oddziaływanie fizyczne i chemiczne. Osuszenie jest istotnym krokiem w procesie przygotowania medium, ponieważ pozostała woda może być źródłem awarii instalacji pneumatycznej, powstania korozji, czy wymywania smarów stałych znajdujących się w ruchomych elementach maszyn.

6. Regulacja ciśnienia powietrza

Regulacja ciśnienia polega na jego zredukowaniu. Służą do tego reduktory ciśnienia, czyli zawory, które mają za zadanie utrzymanie stałej wartości ciśnienia niezależnie od zmian ciśnienia wejściowego czy różnych wartości natężenia przepływu czynników przez zawór. Elementy wpływające na redukcję ciśnienia do określonego poziomu można podzielić na trzy główne grupy: elementy działania bezpośredniego (sprężynowe), elementy z ciśnieniem sterującym oraz elektroniczne.

Popularną praktyką, jeśli chodzi o zespoły przygotowania powietrza, jest połączenie filtra i zaworu redukcyjnego w jeden zespół (tzw. zespół filtrująco-redukcyjny). Wewnątrz tego elementu odbywa się proces oczyszczenia powietrza, które następnie przepływa do zaworu redukcyjnego, w którym wartość ciśnienia zostaje obniżona do poziomu ciśnienia roboczego.

7. Naolejenie sprężonego powietrza

Ostatnim etapem przygotowania powietrza jest jego naolejenie. Polega ono na wprowadzeniu drobin oleju w postaci mgły, w celu naolejenia elementów ruchomych wykonawczych i sterujących. Jest to działanie prewencyjne, mające zabezpieczyć części przed uszkodzeniami czy korozją.

Cały proces przygotowawczy przeprowadza się, aby zwiększyć trwałość elementów pneumatyki oraz by wydłużyć żywotność narzędzi pneumatycznych. Dobre przygotowanie przekłada się na mniejszą awaryjność elementów.

Zapraszamy do odwiedzenia kategorii zespoły przygotowania powietrza, w której proponujemy Państwu kompleksowe rozwiązania dla narzędzi pneumatycznych, pozwalające uzyskać parametry niezbędne do prawidłowej pracy instalacji.

8. Praktyczne porady

Powiedzmy, że jest to Twój pierwszy zakup narzędzia pneumatycznego i nie masz nawet kompresora. To, że kompresora jeszcze nie ma, to nie błąd, jest to jak najbardziej pożądana kolejność kompletowania wyposażenia. Najpierw musisz wiedzieć, jakie będzie finalne zapotrzebowanie powietrza, plus jakiś zapas na rozbudowę sieci w przyszłości.

Więcej informacji na temat doboru sprężarki znajdziesz w tym artykule: Odpowiedni dobór sprężarki 

Wyobraźmy sobie mały warsztat mechaniki pojazdowej, gdzie potrzebne byłyby: klucz udarowy, grzechotka pneumatyczna, mała szlifierka trzpieniowa, pistolet lakierniczy i przedmuchowy.

Już na tym etapie należy mieć na uwadze, że pistolet lakierniczy nie może być zasilany sprężonym powietrzem zawierającym olej, a z drugiej strony, pozostałe narzędzia, wręcz muszą być smarowane mgłą olejową. Zatem Twoja lista zakupów powinna uwzględniać blok przygotowania powietrza składający się z odwadniacza z filtrem, regulatora z manometrem oraz naolejacza. Większość dostępnych na rynku zestawów przygotowania powietrza składa się z dających się modyfikować elementów. Dzięki temu w prosty sposób, poprzez zastosowanie trójnika wstawionego pomiędzy filtr, a naolejacz otrzymasz suche i pozbawione zanieczyszczeń sprężone powietrze do zasilania pistoletu lakierniczego, do pompowania, lub przedmuchu. Natomiast na wyjściu z całego zestawu, będziesz mógł korzystać z narzędzi wymagających smarowania.  

Oczywiście wskazany przykład, to zupełne minimum jeśli chodzi o przygotowanie powietrza. W zależności od zasobności portfela, potrzeb i wymagań, można taką instalację rozbudować, stosując inne, zaawansowane rozwiązania (np. filtry dokładne, zziębniecze). 

Tak czy inaczej, nie warto ignorować faktu jakim jest konieczność właściwego przygotowania powietrza. To zwykle jednorazowy wydatek, który zapobiega przedwczesnemu zużyciu się Twoich narzędzi.